ΧΡΥΣΩΠΑ

Neuroptera: Chrysopidae, Chrysoperla (=Chrysopa) carnea, C. rufilabris, Common Green Lacewing (=C. carnea)

Τα ενήλικα τρέφονται μόνο με νέκταρ, γύρη, και μελιτώματα αφίδων, αλλά οι προνύμφες τους είναι δραστήρια αρπακτικά. Το C. carnea εμφανίζεται σε ένα ευρύ φάσμα καλλιεργειών, και το C.rufilabris μπορεί να είναι πιο χρήσιμο στις περιοχές όπου η υγρασία τείνει να είναι υψηλή (θερμοκήπια, ποτιστικές καλλιέργειες).

Χαρακτηριστικά

Τα ενήλικα έχουν χρώμα ανοικτό πράσινο, είναι περίπου 12-20 mm σε μήκος, με μακριές κεραίες και φωτεινά, χρυσά μάτια (Εικ.1). Έχουν μεγάλα, διαφανή, ανοικτά πράσινα φτερά και ένα λεπτό σώμα. Τα ενήλικα είναι ενεργά ιπτάμενα, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της νύχτας και έχουν μια χαρακτηριστική, πτήση κυματισμού.

Εικόνα 1: Ενήλικο του χρυσώπα.

Τα αυγά έχουν σχήμα ωοειδές και γεννιούνται μεμονωμένα στο τέλος των μακριών μίσχων και είναι ανοικτά πράσινα, γίνονται γκρίζα μετά από αρκετές ημέρες (Εικ.2-3).

Εικόνα 2-3: Αυγά του χρυσώπα.

Εικόνα 4: Προνύμφη τρέφεται με μια αφίδα.

Οι προνύμφες, που είναι πολύ δραστήριες, είναι γκρίζες ή καφέ με καλά ανεπτυγμένα πόδια και μεγάλες τανάλιες με τα οποία απορροφούν το θήραμα. Οι προνύμφες αυξάνονται από < 1 mm σε 6-8 mm.

Ο χρυσώπας συναντάται σε πολλές καλλιέργειες όπως στο βαμβάκι, στο γλυκό καλαμπόκι, στις πατάτες, σε καλλιέργειες λάχανων, ντομάτας, πιπεριάς, μελιτζάνας, σπαραγγιού, στην μηλιά, σε φράουλες, και άλλες καλλιέργειες που μολύνονται από τις αφίδες.

Η υψηλή μακροβιότητα και το υψηλό αναπαραγωγικό δυναμικό καθιστά τον χρυσώπα σημαντικό παράγοντα στην βιολογική καταπολέμηση των εντόμων καθώς τρέφεται με διάφορα είδη αφίδων, ακάρεων, θριπών, αλευρώδη, αυγά των τζιτζικιών, σκώρων, μικρών καμπιών. Επίσης τρέφονται και με ωφέλιμα έντομα γεγονός που δημιουργεί προβλήματα.

Βιολογικός κύκλος

Ο χρυσώπας διαχειμάζει ως ενήλικο, συνήθως στα απορρίμματα φύλλων στην άκρη των τομέων της καλλιέργειας. Κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού, τα θηλυκά γεννούν αρκετά μικρά (< 1 mm) αυγά στα φύλλα ή τους κλαδίσκους κοντά στον ξενιστή. Οι προνύμφες προκύπτουν σε 3-6 ημέρες.

Εικόνα 5: Βιολογικός κύκλος του Chrysoperla carnea.

Το προνυμφικό στάδιο έχει τρία στάδια και διαρκεί δύο έως τρεις εβδομάδες. Στο τρίτο προνυμφικό στάδιο είναι στρογγυλά, σε περγαμηνή, μεταξένια κουκούλια που βρίσκονται συνήθως στις κρυμμένες θέσεις των φυτών.

Εικόνα 6-7-8: Διάφορα προνυμφικά στάδια του χρυσώπα.

Η εμφάνιση των ενηλίκων γίνεται σε 10 έως 14 ημέρες (Εικ.6-7-8). Ο κύκλος ζωής (κάτω από 4 εβδομάδες σε θερινές συνθήκες) επηρεάζεται από τη θερμοκρασία. Μπορούν να υπάρξουν δύο έως περισσότερες γενιές ετησίως.

Σχετική αποτελεσματικότητα

Οι προνύμφες θεωρούνται γνωστές ως αρπακτικά αφίδων (Εικ. 9-10). Οι προνύμφες ονομάζονται μερικές φορές σαν λιοντάρια αφίδων, και έχουν αναφερθεί έτσι γιατί μπορούν να φάνε μεταξύ 100 και 600 αφίδων κάθε ένα, αν και μπορούν να έχουν δυσκολία να βρουν το θήραμα στις καλλιέργειες με τριχωτά ή κολλώδη φύλλα. Οι φυσικοί πληθυσμοί του χρυσώπα έχουν καταγραφεί ως σημαντικά αρπακτικά ζώα αφίδων στις πατάτες. Στα μικρής κλίμακας πειράματα, ο χρυσώπας πέτυχε σε διάφορα επίπεδα τον έλεγχο των αφίδων στην πιπέρια, την πατάτα, την ντομάτα, και τη μελιτζάνα. Στο καλαμπόκι, τα μπιζέλια, το λάχανο, και τα μήλα, κάποιος βαθμός ελέγχου των αφίδων σημειώθηκε αλλά μόνο με μεγάλους αριθμούς C.carnea.

Εικόνα 9-10: Προνύμφη χρυσώπα επιτίθεται σε αφίδες.

Ευαισθησία σε φυτοφάρμακα

Το C.carnea εμφανίζεται να έχει κάποια φυσική ανοχή σε διάφορα χημικά εντομοκτόνα αν και μπορεί να υπάρξει ιδιαίτερη παραλλαγή. Πληθυσμοί ανεκτικοί σε πυρεθρίνες, οργανοφοσφωρικά, και το carbaryl έχουν επιλεχτεί στο εργαστήριο.

Συντήρηση

Επειδή οι νέες προνύμφες είναι ευαίσθητες σε ξηρικές συνθήκες, μπορεί να χρειαστούν μια πηγή υγρασίας. Τα ενήλικα χρειάζονται το νέκταρ, μελιτώματα ή την γύρη ως τροφή πριν γεννήσουν αυγά. Επομένως, οι καλλιέργειες πρέπει να περιλαμβάνουν ανθισμένα φυτά, και ένα χαμηλό επίπεδο αφίδων. Τα τεχνητά τρόφιμα και τα υποκατάστατα μελιτώματος είναι διαθέσιμα εμπορικά και έχουν χρησιμοποιηθεί για να ενισχύσουν τον αριθμό και τη δραστηριότητα των ενήλικων. Αυτά τα προϊόντα μπορούν να παρέχουν τις ικανοποιητικές θρεπτικές ουσίες για να προωθήσουν την τοποθέτηση αυγών, αλλά δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τη συμπεριφορά διασποράς των πρόσφατα ενήλικων.

Εμπορική διαθεσιμότητα

Το C. rufilabris και C. carnea είναι διαθέσιμα εμπορικά και στέλνονται ως αυγά, νέες προνύμφες, χρυσαλίδες, και ενήλικa. To C.carnea συστήνεται για τις ξηρές περιοχές και το C. rufilabris για τις υγρές περιοχές. Οι προνύμφες είναι πιθανό να παραμείνουν κοντά στην περιοχή απελευθέρωσης εάν αφίδες ή άλλο θήραμα είναι διαθέσιμο. Οι πρόσφατα αναδυόμενοι ενήλικοι, εντούτοις, θα διασκορπιστούν σε αναζήτηση τροφής, συχνά σε μεγάλες αποστάσεις, πριν γεννήσουν τα αυγά.

Βιβλιοθήκη Πληροφοριακoύ Υλικού της εταιρείας Crop Science P.C. : www.cropscience.gr